“In paradisum deducant te angeli – uitvaartsrede van de Roomsen
De perfecte maatschappij; Utopia. Verlichte mensen begeren het; een plek in de toekomst waar mensen allerlei in vrede leven als het nieuwe paradijs op aarde. In het Westen vinden we de Ik-idealogie maar verwerpelijk; ondanks dat we egocentrisch zijn, willen we absoluut niet bestempeld worden als een egoïst. Maar is jezelf arrogant vinden nu wel arrogant? Is het ego wegpoetsen niet een zeer egocentrisch standpunt?
Begeerte is een concept dat breed en abstract is, ondanks de negatieve belading die we eraan geven. Zo zouden we materieel niets moeten begeren – echter zonder materieel boeken we geen vooruitgang. Biochemisch heeft ons lichaam geen tafel of stoel nodig, maar geestelijk snakken we naar verrijking. Ons leven heeft een tijdslimiet, waardoor we het qua kwantiteit moeten stellen in 40 ‘productieve’ jaren en met onze generatieve doelstellingen pogen om de kwaliteit voor de volgende generatie te verbeteren.
Religies plaatsen het Utopia dan ook gemakswijs naar het volgende leven; een eeuwig paradijs, een andere dimensie of een einddatum op de huidige wereld zoals we haar kennen. De vereisten voor het Utopia zijn kritisch; een perfecte samenleving, vereist perfecte mensen – want als alle niet-perfecte mensen konden toetreden zou de wereld van Utopia vroeg of laat corrupteren tot een bijna-Utopia. Is een Utopia dan wel realistisch?
Perfecte mensen betekent een uniform gedrag; als er geen meningsverschil is, kan er ook geen onenigheid ontstaan. Dit zou een enkele cultuur moeten zijn met een enkele overtuiging om dit gedrag af te dwingen op sociaal-cultureel gebied. De maatschappij zou dan samenwerken om problemen op te lossen en leiders aan ethisch, moreel en pragmatische werkwijze moeten hebben. Onmogelijk is het niet, al lijken we er ver vanaf te wijken. Maar wat belemmert de mensheid dan zodanig dat een 50% Utopia geen primaire doelstelling is?
De generale mening is die van het niveau zondebok; de een ziet het kapitalisme als het kwaad, de ander een groep radicalen. Een iets minder populaire mening is die van samenzwering; de elite heerst graag over het klootjesvolk en hebben een chaostheorie uitgedacht over een decennia om het zo te houden. Als mens zijn we nu eenmaal een bedreiging van ons mens zijn; we definiëren onszelf eerder als parasitair dan levendbarende organismen; het perfecte excuus om zo door te gaan. Want kun je een panter verwijten als hij zijn prooi doodt of de Tsee Tsee-vlieg voor Malaria?
De natuur kent echter een oplossing; een groep organismen die collectief samenwerken zijn effectiever en betere overlevers dan de solisten. Dit concept kennen we al; onze maatschappij is berust op deze normen en waarden. Maar waarom passen we het niet wereldwijd toe? Kunnen we geen mensen kiezen die als een groep de wereld bewaken tegen het verval naar barbarisme? Oh wacht – dat heet de Verenigde Naties. Maar hoe kunnen we dan nog oorlog en honger kennen?
Oorlog is handel. Angst is macht. Geld is status. Kennis is voorsprong. Grondstoffen zijn middelen. Mensen zijn dieren. Dit is de sociale cultuur anno 2012 en dat is het sinds het geschreven woord. Maar hoe heeft dit zo lang in stand kunnen blijven? Omdat ideologie geen uiterste datum kent. Omdat een idee nooit sterft. En voornamelijk omdat wij mensen gewoonten slecht afleren.
Als we de ideologie veranderden naar: Kennis is handel, kennis is macht, kennis is status, voorsprong en middelen. Helaas, dan nog steeds geen Utopia op een planeet vol betweters, maar misschien wel een sprong dichterbij.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten