Het fenomeen vrouw: Alles wat men niet durft te schrijven (5)

Deel V: De complexen belicht

“Wenn nur Frauen nicht den Fehler machen wollten, bessere Manner zu sein”
                                                                                                                        - G. Grass

Stereotypen vertellen alleen maar de globale eigenschappen van een vrouw, met name zeggen ze niets over de individuele vrouw. Een stereotype is ook een extreme manier om een vrouw te definiëren, het generaliseert en discrimineert zonder pardon. Maar het ideaalbeeld en de reflectie ervan zijn een minimaal gegeven over het fenomeen vrouw. Vrouwen zijn echter niet complex, maar zij hebben complexen, hun levenservaring beweegt vele malen meer het gedrag dan hun zelfbeeld.

Wat is een complex nu eigenlijk? Het is het beste te beschrijven as een verzameling van geestelijk trauma’s die hebben geleid tot een groep van negatieve afspraken met het Zelf. Het Zelf, Ego of Ik is de geestelijke vorm van ieders psyche, een vrij omstreden onderwerp, echter is dit abstracte concept beter uit te leggen dan iedere neurobiologische grondslag in de hersenen. Het Zelf is het beeld dat we zien in de spiegel als we onze ogen sluiten. That’s it.

Een mens leeft zijn of haar leven lang dankzij de ‘trauma’s’ die we onszelf aanpraten; het is voor onze overleving belangrijk om te leren van potentiële gevaren dat onze lichaam én geest kan schaden. Ter illustratie schets ik de volgende voorbeelden:

Trauma                                    Negatieve uitspraak                        Gedrag                                   
Verbrande vinger                        ‘vuur doet pijn’                        voorzichtigheid bij hete
                                                                                                      apparaten
Ontslag vanwege prestatie      ‘ik ben nu eenmaal lui’            geen motivatie tot werken
                                                ‘ze verwachten te veel’            haat tegen de ‘baas’
Vreemdgaande partner            ‘ik ben te min’                         alle mannen zijn hufters!

Vrouwen hebben zo hun ‘eigen’ set van trauma’s opgebouwd gedurende hun leven. Weleenswaar zijn ze op dezelfde aardbol geboren, hun ideaalbeeld en antropologisch aandeel verschilt dermate van mannen. En daarom vinden we ze vaak buitenaardse wezens in vergelijking met onszelf.

Op het gebied van trauma’s kennen we 3 categorieën:
* afwijzing: iets wat het zelfbeeld schaadt
* beperking: iets wat ons fysiologisch belemmert
* intimidatie: iets wat ons angst aanjaagt

Als je voorgaande artikels hebt gelezen, kun je vast al constateren dat de vrouw met het ideaalbeeld anno 2011 ‘voorgeprogrammeerd’ is met trauma’s:

Afwijzing:                    - Als ik niet mooi ben, ben ik dus lelijk
(uiterlijk,                      - Als ik niet slim ben, ben ik dom
status,                          - Als ik afhankelijk ben, ben ik ouderwets
innerlijk)                     - Als ik seksueel niet actief ben, ben ik preuts
                                    - Als ik geen goede baan heb, ben ik afhankelijk
                                    - Als ik geen diploma heb, ben ik dom
                                    - Als ik meer weeg, dan ben ik lelijk
                                    Etc.
Beperking:                    - Ik kan dat niet tillen, dus ik ben zwak
(vermogen,                   - Ik kan dat werk niet doen, want ik ben geen man
status,                           - Ik kan zwanger worden, dus ik krijg minder snel een baan
afhankelijkheid)           - Ik moet twee keer zo hard werken, anders ben ik minder dan
                                      een man
                                      - Ik krijg minder betaald, want ik ben een vrouw
                                       Etc.
Intimidatie:                  - Als ik met bepaalde kleding loop, ben ik een hoer
(sociaal,                       - Als ik met veel mannen zoen, ben ik een hoer
milieu)                         - Als ik op straat alleen loop, kan ik verkracht worden
                                    - Ik ben zwakker dan een man, want ik ben een vrouw
                                    - Zij kent iedereen en ik niet, ik ben zwakker
                                       Etc.

Wanneer een vrouw een ‘typische’ verzameling heeft, heeft ze een complex. Het klinkt allemaal zeer krom, maar het is de realiteit; vaak vinden vrouwen dat mannen het makkelijker hebben. Mannen hebben het inderdaad makkelijker: niet omdat we ervoor kiezen, maar omdat de maatschappij nu eenmaal in ons voordeel werkt. Dit is een opvatting dat bijvoorbeeld een ‘Tommy’ Complex kan veroorzaken.

Een stereotype veranderd minder snel dan gedrag; waar een stereotype in het geheel afhankelijk is van het maatschappelijk ideaalbeeld, zijn complexen altijd persoonlijk. Hoewel ieder mens ze heeft, zijn ze opgebouwd door levenservaring, en die is nu eenmaal niet voor iedereen gelijk. Complexen zijn dus eigenlijk ministereotypen, echter ligt hun kern bij het ‘Zelfbeeld’. Deze voorbeelden zijn overigens alleen om het fenomeen vrouw te begrijpen, als je opeens besluit om therapeut te willen spelen kom je van een koude kermis thuis. Want net zoals mannen, hebben vrouwen een hekel aan kritiek; en je doet er meer schade mee dan je denkt! Herken uw vijand!

Het ‘Bitchy’ Complex
Net zoals mannen, intimideren vrouwen naar hartenlust. En net zoals ‘stoere’ mannen zijn ‘bitchy’ vrouwen omdat ze onzeker zijn; hun zelfbeeld voldoet net niet aan het ‘ideaalbeeld’ wat ze hebben, meestal door een beperking. Hun afweermechanisme: anderen er slechter voor laten doen om te laten zien hoe goed ze zijn.
Kenmerken Het hoogste en laatste woord, kledingwijze die in het donker nog zichtbaar zijn, klaagt over iedereen (behalve haarzelf) en heeft een excuus voor alles wat haar ‘overkomt’
Gevaren Dit zijn emotionele vampieren die leven van andermans leed; alleen aan te raden wanneer je de voorkeur hebt aan geestelijke kastijding.

Het ‘Prinsesje’ Complex
Zij heeft alles al uitgepland; vanaf haar poppenhuis tot de cateraar van de bruiloft, ze mist alleen nog een acteur. Het ‘plan’ mag en zal niet wijzigen. Ook zij past niet in het ideaalbeeld, maar zal het ontkennen in het uiterste. Haar afweermechanisme: een vriendenclub vergaren om met haar trofeeën te pronken, partners te selecteren op ‘bruiloftscriteria’ en altijd rozengeur en maneschijn spelen.
Kenmerken Opvallend door vrienden, conservatief, intelligent, kinderachtig en duidelijk – haar plannen maakt ze je meteen duidelijk.
Gevaren Dit is een life-time commitment en het gevaar zit daar in – wordt je de verwoester van haar ‘plan’/’meesterwerk’, is mijn advies om suïcide te overwegen, ze achtervolgt je tot het eind van de wereld om ‘jouw’ plan te vernachelen.

Het ‘Papa’ complex
Deze vrouwen zoeken geen gelijkwaardige partner, maar een verzorger. Papa zou alles moeten kopen en alles wat ik doe geweldig vinden. Zij willen het prinsesje zijn – maar zijn flexibeler dan de echte ‘Prinses’; een vermogende man is voldoende. Dit complex is niet gereserveerd voor de model types, maar voor iedere vrouw die een geestelijke stoornis heeft ontwikkeld het denken te zijn.
Kenmerken Oppervlakkig, broekenjager, losbandig, egocentrisch en zeer narcistisch; ze hoeft niet onvermogend te zijn, het zijn meestal verwende kinderen geweest. Vandaar dat ze al haar verantwoordelijkheid ‘afschuift’.
Gevaren Verwacht geen gesprekken met inhoud; ze is geïnteresseerd in haarzelf en beperkt zich tot ‘entertainment’. Verwacht geen opgeruimd huis, ondanks haar voorkomen – ‘dan nemen we toch een huishoudster?’

Het ‘Ugly’ Complex
Sommige vrouwen hebben de moeite om zichzelf middelmatig te schatten (net als mannen); ze kiezen dan bewust om zichzelf ‘lelijk’ te noemen en bevestiging te krijgen dat ze het niet zijn. Met het westerse ideaalbeeld, hebben veel vrouwen een mate van dit complex in zich, het wordt pas een probleem als het de overhand neemt en continu bevestiging zoekt in alles wat toegepast kan worden.
Kenmerken Negatief spreken over haarzelf qua uiterlijk in vergelijking met anderen, extreme jaloezie, bezitterig en wantrouwend.
Gevaren Net zoals ‘bitchy’ vrouwen is ze een emotionele vampier, alleen heeft ze de voorkeur aan haar eigen leed; helaas is de honger niet te stillen en wordt het meer... en meer...

Het ‘Slet’ complex
Er zijn vrouwen die verbaal bevestiging zoeken, maar ook vrouwen die het fysiek zoeken; echter zoeken ze geen ‘echte’ sexuele bevrediging, maar een ‘oppepper’. Ze voelen zich ‘gewild’ en dus aantrekkelijk, en zoals sommige mannen verslaafd raken aan ‘trainen’, werkt seks voor hen als de kick van harddrugs.
Kenmerken recht-door-zee, no-romance, no-nonsense; doorsnee one night stand
Gevaren Zoek geen liefde, geen vriendschap – ze is een ‘junkie’.

Het ‘Tommy’ complex
Ze voelt zich beter tussen ‘de jongens’ dan andere vrouwen; in haar hoofd voelt ze zich net als een man, omdat het ideaal beeld niet rijmt met wat ze is (en daar heeft ze gelijk in). Ze zoekt daarom bevestiging bij mannen door met ze de competitie aan te gaan en heeft een natuurlijke ‘arrogantie’, andere vrouwen zijn Barbiepoppen en verward.
Kenmerken Oogt heel zelfverzekerd, intimideert mannen, intelligent en assimileert mannelijke ‘trekjes’
Gevaren Als ze succes heeft in intimideren van mannen, blijft ze domineren – ze neemt de rol van een alfamannetje op zich.

Het ‘Baby’ Complex
Kinderen willen en zo vlug mogelijk voor alle verkeerde redenen; de liefde die ze zelf niet gehad heeft willen projecteren naar iemand (beter gezegd: iets) dat alleen en exclusief van haar is. Vrouwen met dit complex zijn niet het type vrouwen die kinderen willen om hun partners te houden; ze zijn vaak ‘gebruikt’ en denken dat mannen komen in gaan – in tegenstelling tot baby’s.
Kenmerken Afhankelijke vrouwen met slecht ouderlijk contact en veel ‘bagage’. Praten vaak over hun exen en verwijten henzelf voor de relatiebreuk.
Gevaren ‘jij bent onbetrouwbaar, maar ik heb je zaad nodig’ is haar motto.

Het ‘Beatrix’ complex
Moeders en dochters competeren (onbewust vaak) met elkaar; omdat moeders een autoriteit zijn, staan zij het sterkst in deze relatie. Deze vrouwen domineren hun dochters vaak op ziekelijke manieren: op alles wat ze doen, krijgen ze het wijze vingertje; en ze rectificeren hun eigen fouten zelden. Door hun dochter te classificeren als ‘kind’, zijn ze geen ‘competitie’.
Kenmerken Moeders met dominante inspraak op hun dochtersleven, intimiderend op ieder leefgebied en onderdrukking van iedereen in haar sociale kring.
Gevaren Dit is de schoonmoeder from hell – en daar weet je genoeg verhalen over. En net als onkruid, vergaat zij ook niet.

Het ‘Lois Lane’ complex
Het nieuwsgierige aagje is altijd bezig met iedereen behalve haarzelf; als een ware detective is ze op zoek naar het nieuwe avontuur om de coverstory binnen te slepen, echter is ze geen ‘objectieve’ journalist, maar een irritante papparazzi-trut. Hoe erger de details, hoe beter. Dit afweermechanisme is heel sluw: ze staat in het middelpunt van haar sociale kring; zonder het podium te hoeven bestrijken. Ze leidt alle aandacht af van haarzelf en is zo obsessief dat het lijkt een ‘carrière’ vrouw te zijn. Want diep van binnen denkt ze dat ze onzichtbaar is.
Kenmerken Sneaky, achterbaks, roddeltante pur sang, control-freak en paranoia, ze ziet de fouten voor de positieve punten en ontkent het stellig.
Gevaren De duivel komt als een engel van licht, haar lieve, schattige voorkomen is een kanker voor iedere sociale kring, ze is de derde hond die met het been wegloopt (alvorens twee honden te waarschuwen dat er een bot ligt).

Het ‘Slachtoffer’ complex
Dit is een complex waarbij het Zelfbeeld zo verstoord is geraakt dat een vrouw altijd slachtoffer is en geen enkele criteria kan halen. Mishandelde en verkrachte vrouwen hebben het in de ergste mate, hun ideaalbeeld is vervangen door het zelfbeeld uit het verleden voor het trauma en hebben zich in ‘shock’ een nieuw, gebroken zelfbeeld aangemeten. Ze zijn of heel rationeel of heel irrationeel in gedrag, alles om hun schaamte te verbergen. De vaker voorkomende variant zit in het meisje dat vroeger gepest werd, de wereld is altijd tegen haar en waarom, dat kan ze maar niet beseffen. Het liefst heeft de dader geen ‘gezicht’ zodat ze deze vormloze acteur voor alles de schuld kan geven. Deze vrouwen zoeken inderdaad een extreme vorm van aandacht, alleen dit verhult wat ze echt te verbergen hebben: ‘ik heb pijn en niemand zal het ooit begrijpen’
Kenmerken Pessimistisch, faalangst, woede- en huilbuien bij ‘ontladen’.
Gevaren Deze vrouwen zijn een ‘open’ wond en jij het zout. Iemand die niet van zichzelf houdt, kan niet van een ander houden!

©SamRain
Complexen van een vrouw