Een uurtje met meester Tau

“Geef het beestje eens geen naam.”
                                                - Sam Rain

Zijn voorkomen is bijna aandoenlijk; ik toren ruim twee koppen boven de kleine mollige man uit en met een vredige glimlach nodigt hij me uit om verder te komen. Meester Tau, een zen boeddhist, is naast boeddhistisch leermeester ook een ‘echte’ kloostermonnik geweest. Zijn glimlach is, zoals vele leermeesters, een van een mysterieuze vrede – waar ik nog vaak jaloers op ben.

We drinken thee en hij vraagt naar m’n achtergrond, zoals welke ervaringen ik heb met boeddhisme. Het is een vreemd dialoog voor Westerse begrippen – de onderwerpen gaan feilloos in elkaar over zonder de nodige ‘dwang’. Zo verteld hij over zijn 16-jarig verblijf in een klooster in Zuid-Frankrijk en over de mensen die hij heeft ontmoet. Geen BN-ers, maar gewone mensen – mensen op zoek naar henzelf.

Volgens Meester Tau houdt de filosofie van Zen boeddhisme in dat men ‘uit’ herhaling moet stappen. Er is geen ‘goed’ en er is geen ‘kwaad’ behalve in onze geest en de maatschappelijke ‘mal’; er is geen boven, geen onder, geen links en geen rechts. De perceptie is een illusie, zoals het verleden of de toekomst – er is alleen het nu. Zen boeddhisme leert ons om relaties met ‘vormen’ los te laten om waarlijk vrij te zijn.

Ik vraag hem kritisch het hemd van het lijf. ‘Hoe zit het dan met opgekropte woede, of verdriet? Zijn emoties dan geen grote bron van kracht die ons bewegen?’ vraag ik zonder blikken of blozen. ‘Alles is energie – waar we ons aan binden is een concentratie van energie. Daarna geven we het een vorm, een naam en naar onze opvoeding waarderen we het goed of kwaad. Deze waardering is de emotie. Ken je geen goed of kwaad of geef je een ervaring geen vorm dan raak je ook niet geëmotioneerd.’ Ik had er nooit zo over nagedacht en vindt het nog steeds logisch klinken.

Hij gaat verder door beeldspraak te gebruiken. ‘Concentraties van energie zijn als zaden. Negatieve, maar óók positieve ervaringen voeden we zelf, vaak jarenlang. Deze zaden worden zo gevoed dat ze ontkiemen en wortel schieten in onze psyche.’ Ik luister aandachtig en vraag hem hoe men die zaden dan wegwerpt en hoe lang zo’n proces zou duren. ‘Meditatie is de eerste stap – de stilte, maar vooral de leegte opzoeken. De tweede stap is erkennen dat alles vormloos is en er geen goed of kwaad is, behalve in de doctrine die je kent. Daarna, stel je jezelf de vraag – waar ben ik boos over? Vanzelf begint het proces!’

‘Vanzelf?’, vraag ik. Hij neemt een slok van zijn thee en glimlacht. ‘Ja, vanzelf. Meditatie is niets complex, maar uiterst simpel van aard. De geest komt vanzelf met de antwoorden met de nodige informatie, maar het is geen gecontroleerd proces, waarbij je systematisch te werk gaat. Denk niet, maar observeer. Leid niet, maar wordt geleid. En wat je ervaart hoeft niet het antwoord te zijn; een ieders pad loopt anders.’

‘Hoe fungeert iemand zonder besef van goed en kwaad in een maatschappij die juist tijdgericht is, gebrand op resultaten en onder- en overwaardeert? Hoe werkt zen boeddhisme in interactie met anderen?’ vraag ik aan meester Tau. Want filosofisch is het mooi en nobel, maar pragmatisch gezien heel anders. ‘Wie zich eenmaal heeft gevonden in de filosofie van Zen, geeft ook geen waarde aan de maatschappij, maar ziet zoals deze is. Hetgeen wat je immers zou storen, daar geef je geen waarde aan. Ergens zou je kunnen zien dat vormen en waardering de Zen-leerling juist ontwikkeld naar een steeds hoger niveau.’

We nemen afscheid en op een bepaald moment na zijn vertrek, krijg ik de drang om hierover te mediteren en eventjes... voel ik me verlicht.

©SamRain
Meester Tau