vrijdag 25 januari 2013

Ethiek - en haar perikelen


"Kennis is dodelijk, als je weet hoe je het moet toepassen."
                                                                                      - Sam Rain
Wie zich de basisschool herinnert, zal vast het verhaal kennen van Nobel - de uitvinder van dynamiet. De man deed een 'uitvinding', bedoeld voor een praktisch probleem. Echter zag de wereld nog een oplossing in zijn uitvinding, waardoor de man zoveel wroeging kreeg dat de Nobelprijs het daglicht zag. Een soort daad van boetedoening als het ware.
Wat nou als je een uitvinding doet, deze deelt met de wereld met de wetenschap dat deze ethisch onverantwoord is? Veel mensen zeggen dat je deze dan geheim zou moeten houden, om de wereld te beschermen tegen het nodige kwaad. Maar heb je dan geen vertrouwen in de mensheid - dat deze wijselijk omgaat met de kennis die kan leiden naar onethisch, immoreel gedrag?
Stel nou, dat je bepaalde kennis deelt, impulsief, waarvan de inhoud onethisch is? De kennis is inmiddels gedeeld en je ziet de consequenties van je handelen - immoreel, onethisch gedrag bijvoorbeeld. Ben je dan ethisch gezien sociaal gezien verplicht om een vorm van boetedoening te doen? Is het gedrag van anderen, al zijnde beïnvloed door jezelf, jouw verantwoordelijkheid?
Stel je vind een nieuwe tank uit. Je houd van mechanica, je hebt de achtergrond en de kennis om oorlogsvoertuigen te bouwen en je ontdekt een innovatie die de soldaten in de tank efficiënter en effectiever maakt. Maar alsnog, je bouwt een tank. Je deelt deze met overheden. En als consequentie gaan er mensen dood. Okay, het zijn misschien terroristen of ‘de vijand', maar je bent grootaandeelhouder in dood en verderf.
Is een uitvinder van een tank verantwoordelijk voor de doden? Je zou zeggen van niet, want deze is niet de gebruiker van de kennis of het gereedschap. Maar het is wel degelijk een feit dat zonder de uitvinding de mogelijkheid om zulke gevolgen te hebben niet mogelijk zijn, aangezien de uitvinding de 'veroorzaker' is. Er zijn altijd argumenten om deze uitvindingen wel te doen; geld, aanzien, succes, status, overwinning, voordeel, strategie en ga zo maar door. Maar wat zegt men ethisch gezien op dit vraagstuk? De meningen hierover verschillen.
Pacifisten hebben in het geval van oorlogstuig een duidelijke mening - nee, niet doen. Oorlogsdeskundigen staan er lijnrecht tegenover; het strategisch voordeel voortkomend uit de afschrikking beschermd juist mensen. Maar het is ook zo in de hackerwereld; er zijn beveiligingsexperts die geloven in `full disclosure' - als in weet wat je te wachten staat - en de 'closed source' die koste wat het kost fouten geheim willen houden. Wat je tegenstanders immers niet weten, kunnen ze niet tegen je gebruiken.
Informatie is macht. Wat doe je met informatie die anderen macht geeft, vooral wanneer je de distributie niet kan reguleren? Is het dan ook niet egoïstisch of zelfs verwaand, vindend dat je als uitvinder het alleenrecht heb op deze kennis? Wie heeft het recht op de macht? En waarom zou een ander onethisch zijn als deze de macht gebruikt naar zijn motieven?
Is er naast een moreel anker, ook een ethische balans essentieel voor de mensheid om zich te ontwikkelen naar beschaving op het hogere niveau?
©SamRain
Ethiek

Geen opmerkingen:

Een reactie posten