Niet Zo Snel Persoonlijk Opvatten, Aub

"Je weet toch wie het zegt."
                                     — Sam Rain

Veel mensen nemen woorden te snel persoonlijk op. Logisch, want je voelt je aangesproken. Maar er is een verschil tussen woorden veroordelen en hetgeen wat gezegd wordt absorberen. Zo is er een discussie gaande over fatsoen en huftergedrag — het laatste gaat met name om doelbewust te beledigen. Omdat het kan. Ik ben een voorstander van fatsoen, maar ik ben van mening dat huftergedrag wel degelijk functioneel kan zijn.

Schelden is bijvoorbeeld een expressie (dat overigens niet schelden rechtvaardigt). Wie als fatsoensrakker scheld zegt sneller 'bah', dan een populaire ziekteverwensing. Vaak zijn het mensen die persoonlijk in aanraking met een ziekte zijn gekomen of vanuit religieuze ideologie het gedrag verwerpen, die er aanstoot aan nemen. De woorden worden uit context getrokken en zelfs geplaatst als een karaktermoordaanslag, in plaats van de expressie waar zij uit voorkomt.

"Je weet toch wie het zegt", zeg ik vaak tegen anderen. Maar het zijn niet altijd de personen van wie je verwacht die een scud-raket met woorden op je afvuren. Toch blijft dit het beste advies. Want hoe ga jij ermee om? Woorden krijgen de betekenis die jij er aan geeft. Emoties zijn de lading van woorden, ongeacht of deze voortkomen uit maatschappelijke normen of persoonlijke ervaringen en ideologie.

Wanneer woorden persoonlijk worden opgevat, zegt dat iets over jou als persoon. Want je bent zelf diegene die een ander de autoriteit geeft om van hun lucht bakstenen te maken. Het zijn jouw normen, jouw waarden en bovenal jouw emoties. Als je dan bij jezelf ten rade gaat, zul je vroeg of laat ontdekken dat de redenen voor de emotionele lading ergens anders ten grondslag ligt. Dat betekent natuurlijk niet dat je altijd 'goed' of 'fout' zit — emoties zijn namelijk normale gevoelens. En wanneer je niet bewust wordt van je emoties, dan sluimeren ze naar de achtergrond. Om te voorschijn te komen wanneer je het niet verwacht.

Hufterigheid legt namelijk je ziel bloot. Want wanneer je aanstoot neemt aan woorden, dan heb je `triggers' — geestelijke mechanismen waardoor je te manipuleren bent. Want het is de geestelijke grens die men opzoekt. Waarom men dat doet is rationeel niet te verklaren. Sommigen voeden daarmee hun projectie, anderen zoeken bevestiging of willen juist afwijzing uitlokken voor sensatie en `thrillseeking'. Daarnaast houdt hufterigheid normen en waarden in stand of verlegd deze. Het goede is er nu eenmaal niet zonder het noodzakelijk kwaad.

Pesten daarin tegen is persoonlijk. En dat gaat voorbij hufterigheid. Pesten is nooit functioneel — al beweren sommige wetenschappers van wel. Maar dan alsof je de woorden niet persoonlijk moet opvatten. Want wanneer we overschakelen naar emoties, dan winnen deze het van de rationaliteit. En juist rationaliteit heb je nodig om de afwegingen te evalueren en de keuzes te maken die er iets aan veranderen.

©SamRain
Woorden