vrijdag 9 november 2012

Lichaam, Geest en Ziel


"We praten er te vaak over, maar eigenlijk weten we er weinig vanaf."
                                                                                                              — Sam Rain
Wanneer men spreekt over de geest en de ziel, zou je willen geloven dat de geest ergens ronddoolt in onze hersenpan en dat de ziel een nanodeeltje is dat zich onzichtbaar bevindt in de solar plexus. Het lichaam zou volgens vele filosofen een container zijn voor ons immateriële Zelf, net zoals zij organen huist. Immers, waar wij naar toe bewegen gaat ook onze geest (en hopelijk ook onze ziel).
Vele filosofen uit de Renaissance waren multidisciplinair. Naast schrijvers, waren velen ook alchemisten en kunstenaars. Vooral in de humanistiek de 'verlichten' genoemd, gingen vele terug naar de leer van de oude Grieken. Zo zou de geestesziel huizen in het epicentrum van het lichaam, namelijk het hart. Deze fysieke bloedpomp zou verantwoordelijk zijn als huisvesting van de ziel. Het 'denken' zou in ons hoofd gebeuren — wat logischerwijs ook zo aanvoelt. En de stelling dat de lichaam de geest zou huizen, bracht een religieus verhaal. Sterft het lichaam, dan sterft de geest.
In oudere Brahamaanse geschriften zijn er vele verwijzingen naar het metafysische aspect. Zo zou de wereld zoals wij die ervaren een creatie zijn van onszelf— 'Maya'. Het Zelf, beter bekend als de Atman in deze geschriften, is te beschrijven als de 'ziel'; een onsterfelijk deel dat onderdeel uitmaakt van het grote, ondefinieerbare Brahman. Het Zelf creëert uit haar energie - de 'Prana' — om het spirituele lichaam vorm te geven. Daaruit vloeit het materiële lichaam. De geschriften laten veel aan interpretatie over. Zo zou deze conform kunnen zijn aan de denkbeelden van de filosofen uit de Renaissance (en van nu). Maar het zou evengoed omgekeerd kunnen zijn: dat de 'ziel' het geestelijk en materiële lichaam huisvesting geeft.
Religie geeft de ziel een vreemde draai. Deze zou bijvoorbeeld van sterfelijke aard zijn in monotheïsme (christendom, islam, jodendom), maar door Goddelijke interventie te redden zijn van de 'dood'. In Aziatische godsdiensten lijkt vaker het tegengestelde — de ziel is onsterfelijk in zijn levenswegen en blijft in roulatie. Toch falen vele religiën, ondanks de duidelijke beschrijving van de wegen die de ziel volgt, de ziel op zichzelf te definiëren of zelfs eigenschappen toe te wijzen. Is de ziel een bewust iets, of juist niet? Heeft de ziel vorm of is deze vormloos? Waar bevindt deze zich en wat verbindt de ziel?
Hoewel de geest wordt gezien als een spiritueel lichaam, is deze ook de vorm van het materiële lichaam? Of is de geest een klein wolkje, zoals we denken dat ze is in onze schedel? Is de geest nu ons 'denken' of niet? Het blijft een kwestie waar het nodige pionierwerk ontbreekt. Verlaat de geest ons lichaam tijdens het slapen — bestaat de geest überhaupt? Want als deze niet bestaat, waar komt onze fantasie vandaan en creativiteit? Wie wil namelijk geloven dat deze zaken worden gestuurd door hormonen en stofjes alleen?
Het meest logische zou zijn, in mijn opinie, dat het onsterfelijke deel 'de ziel', zowel de geest als het lichaam huisvest. Het zou perceptie verklaren, maar ook een eenheid tussen alle mensen plausibel maken. En die eenheid zou een prachtige levensfilosofie zijn. Hoe je het ook zou noemen — God, het Bewustzijn, Moeder Natuur, de Oorsprong of het Universum.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten